हाम्रो बारेमा
ऐतिहासिक पृष्ठभूमि
नेपालमा २०१३ सालमा निजी वन राष्ट्रियकरण ऐन लागू भएपछिको प्रभाव स्वरुप सरकारी वनको मुख्यत संरक्षणको लागि २०१६ साल कार्तिक २ गते पोखरा फरेष्ट डिभिजनको स्थापना भयो । त्यसको कार्य क्षेत्र गण्डकी र धौलागिरी अंचलको सम्पूर्ण भाग थियो । २०३४ सालमा संगठनात्मक परिमार्जन हुँदा पोखरा फरेष्ट डिभिजनको कार्यक्षेत्र कास्की जिल्ला र स्याङजा जिल्लामा मात्र सिमित रह्यो । २०४० सालको पुर्नसंगठनात्मक परिमार्जनमा जिल्ला वन कार्यालय, कास्कीको नामाकरण भइ कास्की जिल्ला मात्र कार्यक्षेत्र रहने गरी जिल्ला वन कार्यालय, कास्कीको रुपमा स्थापना भयो । जिल्ला वन कार्यालय, कास्की हुँदा कार्यालय अन्तर्गत ४ वटा ईलाका वन कार्यालयरु थिए । जसमा नागडांडा ईलाका वन कार्यालय, पोखरा ईलाका वन कार्यालय, हंसपुर ईलाका वन कार्यालय र माछापुच्छ्रे ईलाका वन कार्यालय कास्की थियो ।
यसरी संगठन परिमार्जन हुने क्रममा २०५० सालमा नयां वन संगठन अनुसार जिल्लालाई ग वर्गको जिल्ला कायम गरी एउटा ईलाका वन कार्यालय ८ वटा रेन्ज पोष्ट र एउटा शसस्त्र वन सुरक्षा शाखा कायम गरिएकोमा २०७० मा पुनरसंरचना गरी एउटा सेक्टर कार्यालय र ८ वटा इलाका वन कार्यालय गरियो । नयाँ संविधान जारी भए पछि २०७५ (पछिल्लो पटक) को परिमार्जनमा डिभिजन वन कार्यालय, कास्की नामाकरण भई डिभिजन अन्तर्गत ६ वटा सवडिभिजन वन कार्यालय रहेको छ ।
कार्यालयको लक्ष्य तथा उद्धेश्य
लक्ष्यः
डिभिजन वन कार्यालय, कास्कीको लक्ष्य वन क्षेत्र, जैविक विविधता, र वनस्पतिको प्रचलित कानून वमोजिम दिगो र सहभागितामूलक व्यवस्थापनबाट वनजन्य वस्तु तथा सेवाको उत्पादन एवं मूल्य अभिवृद्धि र तिनको न्यायोचित वितरण गरी समतामूलक आयआर्जन, रोजगारी तथा जीविकोपार्जन अवसर श्रृजना गर्न टेवा पु¥याउने ।
उद्धेश्य
डिभिजन वन कार्यालय, कास्कीको मुख्य उद्धेश्य जिल्ला स्तरमा वन क्षेत्रको समुचित व्यवस्थापन गरी समुदायको वन पैदावारको आवश्यकता परिपुर्ती गर्ने हो भने यसका विशिष्ट उद्धेश्यहरु निम्न अनुसार रहेका छन् ।
- वन श्रोतको संरक्षण, व्यवस्थापन तथा सदुपयोग गर्ने,
- वन विकासका कार्यक्रमहरुको योजना तयारी, कार्यान्वयन तथा समन्वय गर्ने,
- वन व्यवस्थापनमा विशेषत वन विकास तथा वन श्रोतको संरक्षण गर्न समुदायको सहभागिता वृद्धि गर्ने,
- वन श्रोतको दिगो व्यवस्थापन गरी राजश्व वृद्धि गरी राज्यको आर्थिक वृद्धि हासिल गर्न योगदान गर्ने,
- वन क्षेत्रको कार्यक्रमहरु प्रभावकारी रुपमा कार्यान्वयन गरी समुदायको जीविकोपार्जन सुधार गर्ने,
- वातावरण–मैत्री वन व्यवस्थापन गरी पारिस्थितिकीय प्रणाली र जैविक विविधताको संरक्षणमा टेवा पु¥याउने,
- प्रचलित कानून वमोजिम वन तथा वन्यजन्तुको संरक्षण गर्ने,
- भू–क्षयको दृष्टिले संवेदनशील वनक्षेत्रको एकीकृत व्यवस्थापन एवं निजी वन विस्तार र वैकल्पिक उर्जा प्रवद्र्धन
- गरी वन संरक्षण गर्ने,
- वनको हैसियतमा सुधार र उत्पादकत्व वृद्धि गर्न वृक्षरोपण र प्राकृतिक पुनरुत्पादन व्यवस्थापन लगायतका वन सम्बर्धनका विविध कार्य संचालन गर्ने,
- ग्रावेल र गिट्टीको व्यवस्थित संकलन गरी रोजगारी र आयआर्जनका अवसर वढाउने,
- जिल्लाका महत्वपूर्ण ऐतिहासिक, धार्मिक तथा पुरातात्विक महत्वका सम्पदाहरुको संरक्षण र विकासमा सहयोग पुर्याउने ।
कार्यनीतिहरु
- कास्की जिल्लाका सम्भावित सामुदायिक वनहरुलाई कार्ययोजना वनाई क्रमीकरुपमा समुदायलाई हस्तान्तरण गरिनेछ,
- यस जिल्लाका जैविक विविधता संरक्षणलाई प्राथमिकता दिइनेछ,
- वन डढेलो संवेदनशिल क्षेत्रमा डढेलो विरुद्ध व्यापक प्रचारप्रसार गरिनेछ,
- वन पैदावार उपयोग न्युनिकरण गर्न वैकल्पिक उर्जा प्रयोगमा प्रोत्साहन गरिनेछ,
- सामाजिक रुपमा स्वीकार्य, आर्थिकरुपमा सम्पन्न हुन सक्ने र वातावरण–मैत्री खालका वनमा आधारित कार्यक्रमलाई प्राथमिकताका साथ कार्यान्वयन गरिनेछ,
- वनपैदावारको नियमित संकलन तथा सहज आपूर्तिको व्यवस्था गरिनेछ,
- वन पैदावार संकलन, विक्रीवितरण, ओसारपसार तथा निकासी गर्दा सो सम्बन्धी निर्देशिकाहरु, विभागीय निर्देशनहरु र आर्थिक ऐन नियमहरुको पूर्ण पालना गरिनेछ । प्रचलित कानून, नियमावली, निर्देशिका, मार्गदर्शन पूर्ण रुपमा पालना गरी वन तथा वन्यजन्तु सम्वन्धी अपराधको रोकथाम तथा नियन्त्रण गर्ने ।